De studiegroep onkruidbeheersing onder begeleiding van het Louis Bolk Instituut heeft afgelopen jaren al veel ervaring opgedaan. Hoe ontwikkelden de randen zich en hoe is er met inzaaien en beheer gestuurd op minder onkruid? Wat was het effect? Het Louis Bolk Instituut heeft een aantal randen gevolgd en vertelt wat opviel.
In het voor- en najaar zijn er akkerranden ingezaaid met éénjarige en meerjarige mengsels. Een aantal van deze randen zijn gevolgd door het Louis Bolk Instituut (LBI), en vragen en ervaringen werden in de appgroep gedeeld. Dit gaf het LBI een beeld van de uitdagingen en de vragen die er leven. Wat is het beste moment van inzaaien? Welk effect heeft maaien? Wat is het verschil tussen eenjarige en meerjarige randen? Wat zijn de verschillen op zand en klei? Maar ook: wat kun je nu eigenlijk verwachten aan bloemen of kruiden in een akkerrand?
Zand en klei
Een droog voorjaar als 2020 zorgde voor een uitdaging om het juiste inzaaimoment te vinden. Goede (weer)omstandigheden zijn erg belangrijk. Belangrijk aandachtspunt voor inzaai van randen is om te starten op een plek waar niet al een onkruidprobleem is, want het probleem zal zich dan verergeren. Wat hebben we geleerd:
- Op de kleigrond lijkt voorjaarsinzaai het beste op te komen ten opzichte van najaarsinzaai. Probleemonkruiden op de kleigronden zijn met name duist en akkerdistel. Het advies is om bij akkerdistel vanaf het begin goed alert te zijn, zodat haarden zich niet teveel uitbreiden.
- Op zandgrond komt najaarsinzaai goed op. Het voordeel hiervan is dat er dan in het voorjaar een bedekte grond is waardoor pioniersonkruiden minder kans hebben om op te komen. Probleemonkruiden op zandgronden zijn; bijvoet en melganzenvoet. Bijvoet is een wortelonkruid dat ook veel zaden produceert. Het advies is dus om deze voor zaadzet te maaien.Ook het toppen in het voorjaar van melganzevoet blijkt een positief effect te hebben op de ontwikkeling van de rand (wel in overleg met ANOG!).
Oud en Nieuw
In randen die jaarlijks opnieuw ingezaaid worden vormen lichtkiemende onkruiden een risico, vooral als het voorjaar droog is. Soms biedt maaien de kiemplantjes dan alsnog de kans te kiemen. Opvallend waren de mooie, meerjarige randen in Westerwolde. Lichtkiemende onkruiden waren er nauwelijks maar meerjarige onkruiden als akkerdistel kunnen daar nog een probleem vormen. Plaatselijk wegmaaien is hier het devies.
Wat verder opviel? Een meerjarige rand biedt ook in de winter nog wat bovengrondse bedekking en komt in het voorjaar sneller op. Hierdoor voorkomt de rand afspoeling en beperkt die al vroeg in voorjaar drift. Daarnaast biedt ze jaarrond een habitat voor dieren, wat natuurlijke plaagbeheersing in het vroege voorjaar ten goede komt. Randen die ieder jaar opnieuw gezaaid worden met een mengsel van eenjarige soorten, bloeien daarentegen wel uitbundiger dan meerjarige randen.
Het samenspel tussen ervaringen en wijsheden van de deelnemers en actuele kennis van zowel ANOG als het Louis Bolk Instituut heeft geleid tot een mooi projectjaar voor ‘Meer kennis, minder gewasbeschermingsmiddelen’. Ervaringen en foto’s van de akkerranden zijn gebundeld en te lezen in (rapport Boki en Merel)